نگاهی به رسانه‌های جمعی در هند
هند یکی از بزرگ‌ترین و متنوع‌ترین نظام‌های رسانه‌ای در جهان را داراست. این نظام شامل رسانه‌های چاپی، تلویزیونی، رادیویی و پلتفرم‌های دیجیتال است و نقش مهمی در انتشار اطلاعات، شکل‌گیری افکار عمومی، سرگرمی و توسعه اجتماعی ایفا می‌کند. مالکیت رسانه‌ها در هند به‌صورت دولتی، خصوصی و گاه هیئت‌امنایی است. تحولات کلیدی در صنعت رسانه‌های جمعی هند شامل تأثیر تاریخی رسانه‌های چاپی، رشد چشمگیر خدمات تلویزیونی و ماهواره‌ای، و دگرگونی اخیر ناشی از انقلاب دیجیتال و ظهور پلتفرم‌های OTT است.
آغاز و تحول تاریخی رسانه‌های جمعی
تاریخ رسانه‌های جمعی در هند به اواخر قرن هجدهم بازمی‌گردد، زمانی که نخستین روزنامه هند، بنگال گازت، در سال ۱۷۸۰ توسط جیمز آگوستوس هیکی منتشر شد. با گسترش چاپخانه‌ها و افزایش نرخ سواد در قرن نوزدهم، رسانه‌های چاپی رشد چشمگیری یافتند.
در دوره استعمار بریتانیا، روزنامه‌ها نقش مؤثری در انتقال اطلاعات و شکل‌دهی به افکار عمومی داشتند. نخستین روزنامه به زبان بومی، ساماچار دارپان، در سال ۱۸۱۸ به زبان بنگالی منتشر شد. در جریان شورش ۱۸۵۷ نیز، روزنامه‌ها نقشی محوری در آگاهی‌رسانی ایفا کردند.
قرن بیستم شاهد ظهور رسانه‌های جدیدی چون رادیو، سینما و تلویزیون بود. پخش رادیویی در سال ۱۹۲۷ با تأسیس شرکت پخش هند آغاز شد و در سال ۱۹۳۶، رادیو سراسری هند (AIR) به عنوان منبع اصلی خبر و سرگرمی فعالیت خود را آغاز کرد. سینما نیز از سال ۱۹۱۳ با اکران نخستین فیلم بلند هندی، راجا هاریشچاندرا، به محبوب‌ترین شکل رسانه‌ای تبدیل شد. پخش تلویزیونی در سال ۱۹۵۹ با راه‌اندازی دوردارشان (Doordarshan) آغاز گردید.
رسانه‌ها پس از استقلال
پس از استقلال، صنعت رسانه هند با ظهور شرکت‌های خصوصی و آزادسازی بازار دچار تحول عظیمی شد. دهه ۱۹۹۰ با ورود تلویزیون ماهواره‌ای، دوران تازه‌ای از کانال‌های خبری ۲۴ ساعته و برنامه‌های سرگرمی را رقم زد.
با آغاز قرن بیست‌ویکم و گسترش اینترنت، رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی مانند یوتیوب، اینستاگرام و واتس‌اپ، چشم‌انداز رسانه‌ای کشور را دگرگون کردند. امروزه، رسانه‌های جمعی در هند صنعتی پویا و چندلایه‌اند که شامل هزاران روزنامه، مجله، ایستگاه رادیویی، شبکه تلویزیونی و رسانه‌های آنلاین هستند.
نگاهی به رشد رسانه در ایالت‌ها
- بنگال: نخستین روزنامه هند، بنگال گازت، در سال ۱۷۸۰ منتشر شد. این نشریه با انتقاد از مقامات استعماری، سرآغاز روزنامه‌نگاری انتقادی در هند بود.
- کلکته: انتشار روزنامه‌هایی چون ایندیا گازت و کلکته امیوزمنت باعث شد این شهر به یکی از مراکز اصلی رسانه‌های استعماری تبدیل شود.
- مدرس (چنای) امروزی:روزنامه مدرس کوریر در سال ۱۷۸۵ آغاز به کار کرد. بعدها در سال ۱۸۷۸، روزنامه هندو (The Hindu) بنیان‌گذاری شد و نقشی اساسی در ترویج آرمان استقلال هند ایفا کرد.
- بمبئی (مومبای امروزی) : نخستین روزنامه شهر، بمبئی هرالد، در سال ۱۷۸۹ منتشر شد. در سال ۱۷۹۱، با ادغام بمبئی هرالد و بمبئی گازت، نخستین تجربه ادغام رسانه‌ای در تاریخ هند رقم خورد.
تقسیم‌بندی رسانه‌ها
- رسانه‌های چاپی
- اهمیت تاریخی: از سال ۱۷۸۰ تاکنون، ستون اصلی دموکراسی هند بوده و در شکل‌دهی به افکار عمومی نقش مؤثری داشته است.
- وضعیت کنونی: با بیش از ۱۴۶,۰۰۰ نشریه ثبت‌شده، همچنان بخش مهمی از صنعت رسانه‌ای کشور است. روزنامه‌هایی چون تایمز آو ایندیا، هندو و ایندیان اکسپرس در صدر قرار دارند.
- تلویزیون و رادیو
- تلویزیون: با آغاز به کار Doordarshan در سال ۱۹۵۹، صنعت تلویزیون هند رشد چشمگیری یافت و اکنون صدها شبکه خصوصی و ماهواره‌ای فعال است.
- رادیو: All India Radio بیش از ۹۹٪ جمعیت هند را پوشش می‌دهد و تنها نهاد مجاز به پخش اخبار است. ایستگاه‌های FM خصوصی بیشتر به موسیقی و برنامه‌های سرگرمی می‌پردازند.
- رسانه‌های دیجیتال و پلتفرم‌های پخش آنلاین (OTT)
- رشد سریع: انقلاب دیجیتال باعث گسترش پلتفرم‌هایی چون Netflix، Amazon Prime Video و Hotstar شده است.
- رسانه‌های اجتماعی: شبکه‌های اجتماعی سهم عمده‌ای در اطلاع‌رسانی، تبلیغات و ارتباطات جوانان دارند.
مقررات و چالش‌ها
نهادهایی مانند شورای مطبوعات هند (Press Council of India) و سازمان‌های خودتنظیم‌گر بر عملکرد رسانه‌ها نظارت دارند. دولت نیز قوانینی برای ساماندهی رسانه‌های دیجیتال و شبکه‌های اجتماعی تصویب کرده است.
با این حال، صنعت رسانه با چالش‌هایی جدی روبه‌روست:
- رقابت شدید برای جذب مخاطب (TRP) و تیترهای جنجالی که گاه صداقت روزنامه‌نگاری را تهدید می‌کنند،
- فشارهای سیاسی و اقتصادی که بر آزادی بیان اثر می‌گذارند،
- و خطر فرسایش اعتماد عمومی در نتیجه انتشار اخبار جعلی و جهت‌دار.
منابع:
https://www.nimc-india.com/history-mass-media-india.html
نظر شما